دوتاستراید یا فیناستراید؛ کدام گزینه برای شما مناسب‌تر است؟

ریزش مو و مشکلات مرتبط با پروستات از جمله مسائلی هستند که بسیاری از افراد، به‌ویژه مردان، در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. در این میان، دو داروی دوتاستراید و فیناستراید به‌عنوان گزینه‌های برجسته در درمان این شرایط شناخته می‌شوند. هر دو دارو متعلق به دسته مهارکننده‌های آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز هستند و با کاهش سطح دی‌هیدروتستوسترون (DHT) در بدن عمل می‌کنند؛ هورمونی که نقش کلیدی در ریزش مو و بزرگ شدن پروستات دارد. اما پرسش اصلی این است که کدام یک از این دو دارو برای شما مناسب‌تر است؟ در این مطلب از زیبا سیما به بررسی دقیق تفاوت‌ها، شباهت‌ها، کاربردها، عوارض جانبی و سایر جنبه‌های مرتبط با دوتاستراید و فیناستراید پرداخته می‌شود تا انتخابی آگاهانه داشته باشید.

دوتاستراید یا فیناستراید؛ نحوه اثرگذاری و عملکرد

هر دو دارو با مهار آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز عمل می‌کنند؛ آنزیمی که تستوسترون را به دی‌هیدروتستوسترون (DHT) تبدیل می‌کند. این هورمون در ریزش موی آندروژنیک (طاسی با الگوی مردانه) و هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات (BPH) نقش مهمی ایفا می‌کند. با این حال، تفاوت اصلی در این است که فیناستراید تنها نوع دوم این آنزیم را مهار می‌کند، در حالی که دوتاستراید هر دو نوع اول و دوم را هدف قرار می‌دهد. این تفاوت باعث می‌شود که دوتاستراید به‌طور کلی کاهش بیشتری در سطح DHT ایجاد کند (تا ۹۰ درصد) در مقایسه با فیناستراید (حدود ۷۰ درصد).

این اختلاف در قدرت اثر ممکن است در شرایط خاص تأثیر قابل توجهی داشته باشد. برای مثال، در افرادی که به کاهش شدیدتر DHT نیاز دارند، دوتاستراید ممکن است گزینه بهتری باشد. با این حال، این قدرت بیشتر می‌تواند با افزایش احتمال عوارض جانبی نیز همراه باشد که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

دوتاستراید یا فیناستراید؛ کاربردهای بالینی

فیناستراید در سال ۱۹۹۲ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان ریزش موی آندروژنیک و در دوز بالاتر برای درمان BPH تأیید شد. این دارو به‌صورت قرص‌های ۱ میلی‌گرمی برای ریزش مو و ۵ میلی‌گرمی برای پروستات در دسترس است. از سوی دیگر، دوتاستراید در سال ۲۰۰۱ برای درمان BPH تأیید شد و به‌صورت قرص‌های ۰.۵ میلی‌گرمی عرضه می‌شود. اگرچه استفاده از دوتاستراید برای ریزش مو به‌طور رسمی تأیید نشده است، اما بسیاری از پزشکان آن را به‌صورت آف-لیبل (خارج از برچسب) برای این منظور تجویز می‌کنند.

در عمل، فیناستراید به دلیل سابقه طولانی‌تر و تأیید رسمی برای ریزش مو، بیشتر در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرد. دوتاستراید اما به دلیل تأثیر قوی‌تر بر کاهش DHT، اغلب در مواردی که فیناستراید نتیجه مطلوب را ارائه نکرده یا در بیماران با BPH شدیدتر تجویز می‌شود.

دوتاستراید یا فیناستراید؛ اثربخشی در درمان ریزش مو

مطالعات نشان داده‌اند که هر دو دارو در کاهش ریزش مو و تحریک رشد مجدد موهای نازک‌شده مؤثر هستند. فیناستراید به‌طور متوسط پس از ۳ تا ۶ ماه استفاده مداوم نتایج قابل مشاهده‌ای ایجاد می‌کند و در بسیاری از افراد تا ۵ سال اثربخشی خود را حفظ می‌کند. دوتاستراید نیز نتایج مشابهی دارد، اما برخی تحقیقات حاکی از آن است که به دلیل کاهش بیشتر DHT، ممکن است در مواردی که ریزش مو شدیدتر است، عملکرد بهتری داشته باشد.

با این حال، باید توجه داشت که اثربخشی این داروها به عوامل متعددی از جمله سن، شدت ریزش مو، ژنتیک و مدت زمان استفاده بستگی دارد. همچنین، قطع مصرف هر یک از این داروها می‌تواند منجر به بازگشت ریزش مو شود، زیرا تأثیر آن‌ها موقتی و وابسته به ادامه درمان است.

دوتاستراید یا فیناستراید؛ عوارض جانبی و ملاحظات ایمنی

هر دارویی با عوارض جانبی احتمالی همراه است و دوتاستراید و فیناستراید نیز از این قاعده مستثنی نیستند. شایع‌ترین عوارض جانبی این داروها شامل کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ و کاهش حجم مایع منی است. با این حال، به دلیل قدرت بیشتر دوتاستراید در مهار DHT، برخی مطالعات نشان داده‌اند که احتمال بروز این عوارض در این دارو اندکی بیشتر است.

جدول زیر مقایسه‌ای از عوارض جانبی شایع این دو دارو ارائه می‌دهد:

عارضه جانبی	فیناستراید	دوتاستراید
کاهش میل جنسی	۱-۲ درصد	۲-۳ درصد
اختلال نعوظ	۱-۲ درصد	۲-۳ درصد
کاهش حجم مایع منی	شایع	شایع
ژنیکوماستی (رشد سینه)	نادر	کمی شایع‌تر
افسردگی یا اضطراب	گزارش‌های نادر	گزارش‌های نادر

لازم به ذکر است که اکثر عوارض جانبی با قطع مصرف دارو از بین می‌روند، اما در موارد نادر، برخی افراد گزارش کرده‌اند که علائم حتی پس از قطع دارو نیز ادامه یافته است (پدیده‌ای که به سندرم پس از فیناستراید یا PFS شناخته می‌شود). این موضوع هنوز به‌طور کامل مورد تأیید علمی قرار نگرفته و نیازمند تحقیقات بیشتری است.

دوتاستراید یا فیناستراید؛ هزینه و دسترسی

از نظر هزینه، فیناستراید به دلیل عرضه گسترده‌تر و وجود نسخه‌های ژنریک معمولاً ارزان‌تر از دوتاستراید است. در بسیاری از کشورها، فیناستراید به‌صورت ژنریک با قیمتی مقرون‌به‌صرفه در دسترس است، در حالی که دوتاستراید ممکن است گران‌تر باشد و در برخی مناطق کمتر در دسترس قرار گیرد. این تفاوت می‌تواند در تصمیم‌گیری برای انتخاب بین این دو دارو نقش مهمی ایفا کند، به‌ویژه برای افرادی که قصد استفاده طولانی‌مدت دارند.

دوتاستراید یا فیناستراید؛ مدت زمان ماندگاری در بدن

یکی از تفاوت‌های کلیدی بین این دو دارو، نیمه‌عمر آن‌ها در بدن است. فیناستراید نیمه‌عمری حدود ۶ تا ۸ ساعت دارد، در حالی که نیمه‌عمر دوتاستراید به ۴ تا ۵ هفته می‌رسد. این بدان معناست که دوتاستراید مدت زمان بیشتری در بدن باقی می‌ماند و اثرات آن پس از قطع مصرف دیرتر از بین می‌رود. این ویژگی می‌تواند هم مزیت باشد (نیاز به دوز کمتر یا پایداری اثر بیشتر) و هم چالش (در صورت بروز عوارض، رفع آن‌ها زمان بیشتری می‌برد).

دوتاستراید یا فیناستراید؛ کدام را انتخاب کنیم؟

انتخاب بین دوتاستراید و فیناستراید به نیازها، شرایط پزشکی و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. اگر به دنبال گزینه‌ای با سابقه تأیید شده برای ریزش مو هستید و ترجیح می‌دهید عوارض جانبی کمتری را تجربه کنید، فیناستراید ممکن است انتخاب بهتری باشد. اما اگر با ریزش موی مقاوم یا BPH شدید مواجه هستید و پزشک شما تشخیص داده که به مهار قوی‌تر DHT نیاز دارید، دوتاستراید می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد.

توجه: پیش از هر تصمیمی، مشورت با پزشک متخصص پوست یا اورولوژیست ضروری است. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی، شدت مشکل و سایر عوامل، بهترین گزینه را برای شما توصیه خواهد کرد.

سوالات متداول برای دوتاستراید یا فیناستراید